بهره‌گيري از فناوري روز در رفع چالش‌هاي ميدان اهواز

وی با بیان اینکه این قراردادها ده ساله در نظر گرفته شده تا این دانشگاه ها و مراکز پژوهشی با تمام چالش‌هاي میدان واگذار شده آشنا شوند و به راهکارهاي فناورانه براي رفع مشكلات دست يابند، افزود: در عین حال موضوع تعامل و ارتباطات با دیگر مراکز پژوهشی داخلی و خارجی هم مطرح است تا بدين ترتيب به ايجاد شبكه پژوهشي و افزايش ارتباط بين دانشگاهها كمك نمايد.

دكتر شهرآبادی با اشاره به مشخصات میدان بزرگ نفتی اهواز گفت: میدان اهواز سهم بزرگی در تولید نفت كشور دارد و دلیل این واگذاری هم سابقه مطالعات پژوهشگاه صنعت نفت بر روی مخزن آسماري اين ميدان با همراهي شركت استات اويل در سال‌هاي قبل بوده است.

وي در خصوص فعاليت هاي اين طرح گفت: این قرارداد در پنج فاز مجزا طراحی شده است، فاز اول مربوط به شناخت میدان و چالشها و مشکلات آن و غربالگری روشهای ازدیاد برداشت است.

مدیر طرح ازدیاد برداشت میدان اهواز با بیان اینکه پایه و اساس کار ما فاز اول پروژه است و این فاز از اهمیت زیادی برخوردار است گفت: مدت زمان انجام آن 2 و نیم سال در نظر گرفته شده است و در شهریور امسال اين فاز به اتمام مي رسد و همزمان ، برنامه ريزي فعاليت هاي فاز دوم که بروز رساني و در صورت نياز ساخت مدل‌هاي استاتيكي و ديناميكي مخزن در حال انجام و ارائه به كميته راهبري پروژه جهت تصويب مي باشد .

شهر آبادی در توضیح فاز سوم این پروژه هم گفت: در این مرحله برنامه‌ريزي درخصوص ارائه راهکار برای چالش‌های مخزن و اجرای مطالعات آزمایشگاهی در دستور كار بوده تا آزمايش هاي دقیق و مشخصی را درباره روش های پیشنهادی ازدیاد برداشت انجام دهیم.

وی افزود : در فاز چهارم، اصلاح مدل شبیه ساز با توجه به نتايج فاز سوم انجام خواهد شد و در نهایت در فاز پنجم، اجرای پایلوت میدانی را در دستور كار قرار خواهیم داد.

مدیر طرح ازدیاد برداشت میدان اهواز درباره اعتباراتی که تاکنون برای این پروژه اختصاص یافته نیز به مشعل گفت: در ابتدای انعقاد قرارداد بودجه‌اي به ميزان چهار میلیارد تومان اختصاص يافت و مقرر گرديد پس از ابلاغ احجام كاري هر فاز به كميته راهبري جهت تصويب ارائه شود.

ايشان یادآور شد که بیش از 20 نفر در این پروژه در سطوح مختلف به طور مستقیم و غیرمستقیم فعال هستند و افزود: در عین حال پنج دانشجوی دکترا و کارشناسی ارشد هم روی این پروژه ها کار می کنند.

شهرآبادی در خصوص تعاملات با شركت مناطق نفت خیز جنوب گفت: ارتباط بسيار خوبي با همكارانمان در مناطق نفت خيز داريم و در گذشته نيز پروژه هايي را به تقاضاي آن شركت انجام داده‌ايم و در اين پروژه اين ارتباط بهتر و نزديك تر شده است. در عین حال کمیته تخصصی متشکل از نمایندگان پژوهشگاه و شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب که مهندسان همین مخازن هستند تشکیل شده كه علاوه بر نظارت بر روند اجراي پروژه، در بعضي موارد از تجربيات و مشاوره آنها در اجراي فعاليت‌ها نيز استفاده مي‌كنيم.

وی در توضیح بیشتر در خصوص مخزن بنگستان ميدان اهواز گفت: این مخزن وسعت زیادی دارد و تغییرات خواص مخزنی در گستره و عمق این مخزن زیاد است و همین تغییرات کار با مخزن را سخت می کند. ضریب بازیافت این مخزن با توجه به اینکه مکانیزم اصلی برداشت از آن انبساط سنگ و سیال است، بسیار پایین است و تراوایی سنگ مخزن بسیار کم است و نواحي سیالی متفاوتی دارد و همین تفاوت زياد خواص سنگ و سيال در مخزن باعث شده كه يك روش ازدياد برداشت را نتوان براي كل مخزن پيشنهاد نمود. لذا با توجه به تنوع سنگ و سيال، هشت ناحیه مجزا شناسايي و براي هر ناحيه غربالگري روش هاي ازدياد برداشت انجام شده است.

مدیر طرح ازدیاد برداشت میدان اهواز با اشاره به چالشهایی که این مخزن با آن مواجه است ، گفت: یکی از مشکلات عمده، مسئله رسوباتی مثل آسفالتین در ستون چاه است که حدود 20 تا 25 درصد چاه های تولیدی را در حال حاضر با مشکل مواجه کرده و لازم است بررسی و علت یابی شود.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات مخزن عدم قطعیت در عملکرد آبده مخزن است، گفت: از دیگر چالش‌هاي موجود، هرزروی زیاد سیال حفاری در مخزن است که باعث صرف هزينه‌هاي بالايي شده است چراكه علاوه بر هزينه تامین سيال، مشكلات آسيب سازندي و كاهش تراوايي سنگ مخزن نيزبه آن اضافه مي‌شود.

دكتر شهرآبادی در توضیح چالش‌های مخزن آسماري اين ميدان، به قرار گرفتن لایه‌های كم تراوای کربناته در کنار لایه‌های پرتراوای ماسه‌ای اشاره کرد و گفت: این شرایط باعث شده نفت لایه‌های ماسه‌ای تخلیه شود در حاليكه در لایه‌های کربناته تخليه نشده باقی می ماند، از اين رو استخراج نفت از چالش‌هاي مهم اين لايه‌ها مي‌باشد. از طرفي با توجه به اینکه مخزن آسماری با یک آبده بسیار قوی ارتباط دارد، مشکل توليد آب از چاه ها مشاهده مي شود كه اين مساله باعث خوردگی، كاهش توان توليدي چاه و مسائل زیست محیطی بسیار می‌شود و درعین حال هزینه تولید را بالا می برد.

ايشان افزود: علاوه بر موضوع هرزروی سیال حفاري در اين مخزن، با مسئله مهم تولید شن مواجه هستیم؛ این میدان از سالهای اول تولید با این مسئله روبرو بوده و مشکلات زیادی را برای آن به وجود آورده و سبب فرسایش لوله ها، پمپ ها و تجهیزات سرچاهی شده است.

دكتر شهرآبادي كه در حال حاضر مسئوليت پژوهشكده مهندسي نفت را نيز بر عهده دارد در خصوص فعاليت هاي اين پژوهشكده و همكاري در طرح در راستاي رفع چالشهاي اين دو مخزن یادآور شد که در پژوهشکده مهندسي نفت پژوهشگاه، گروه پژوهش حفاری در زمینه طراحي و فرمولاسيون افزودنی های گل حفاری گام هايي برداشته، و در ادامه گفت: با توجه به مشكل هرزروی بالای سیالات حفاری در اين دو مخزن،‌ همكاران شاغل در اين گروه به دانش فني افزودني هاي كنترل كننده هرزروي دست يافته اند كه استفاده از آنها در مواردي تا 80 درصد منجر به كاهش هرزروي شده است.

وي در همين راستا افزود: از سوي ديگر در گروه توليد و بهره وري مخازن پژوهشكده مهندسي نفت، تيمي تخصصي بر روي موضوع جلوگيري از رسوبات آسفالتين و واكس فعاليت دارند و در این مدت ضمن بررسی این شرایط، پیش بینی های خوبی از وضعیت رسوبات مخزن میدان اهواز داشته اند. همچنين باتوجه به وجود سيستم هاي پيشرفته مطالعات آزمايشگاهي روش‌هاي ازدياد برداشت پايه آبي و گازي امكان انجام اين آزمايشات در راستاي پروژه وجود دارد .

شهرآبادی درباره افزایش ضریب برداشت در این میدان اعلام کرد: در اين پروژه مطالعات محدود به روشهای ازدياد برداشت نخواهد بود و حتما از تکنولوژی‌های جدید نظير لايه شكافي استفاده خواهد شد، این تکنولوژی قبلا نيز در بعضي از ميادين استفاده شده اما در همه موارد موفقیت آمیز نبوده و در دنیا هم در همه موارد موفقیت نداشته است، اما اخیرا بیشتر شرکت‌های تولیدی به این سمت رفته اند.

ايشان یادآور شد که طبق قرارداد ، پژوهشگاه شریک خارجی خود را برای این پروژه انتخاب کرده و همکاری مناسبي داشته‌ و در توضیح بیشتر گفت: شریک خارجی در این پروژه در چهار بخش به ما کمک مي‌کند که تاکنون دو بخش اول را به اتمام رسانده است. دو هدف در این همکاری مد نظر است که اولاً در کنار پژوهشگاه در فعاليت غربالگری روش‌های ازدیاد برداشت حضور داشته باشند و تکنولوژیهای جدید را معرفی نمايند. علاوه بر اين استفاده از نرم افزار بومي و توسعه داده شده توسط اين شركت و مقايسه آن با نرم افزارهاي تجاري مد نظر مي‌باشد.